ಸಂಸಾರಾದ್ಯಂತ್ ಕೊರೊನಾ ವೈರಸ್ ಪ್ರಸಾರುಂಕ್ ಮುಖೆಲ್ ಕಾರಣ್ ಬೇಫಿಕಿರಾಯ್. ‘ಆಮ್ಕಾಂ ಕಿತೆಂಚ್ ಜಾಯ್ನಾ’ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಚಿಂತಾಪ್ ಮತಿಂ ದವರ್ನ್ ಕೊಣೇಂಯ್ ಸಾಂಗ್‍ಲ್ಲೆಂ ಆಯ್ಕಾನಾಸ್ತಾಂ ಚಡಾವತ್ ರಾಷ್ಟ್ರಾಂ ಆಜ್ ಸಂಕಷ್ಟಾಂತ್ ಸಾಂಪಾಡ್ಲ್ಯಾಂತ್. ಜಾಗ್ರುತ್ಕಾಯೆಕ್ ಕಿತೆಂಚ್ ಗುಮಾನ್ ದೀನಾಸ್ತಾಂ ರಾವ್‍ಲ್ಲ್ಯಾಚೊ ಪರಿಣಾಮ್ ಆಜ್ ಸಭಾರ್ ರಾಷ್ಟ್ರಾಂ ಭೊಗುನ್ ಆಸಾತ್. ತ್ಯಾ ಪಯ್ಕಿ ಅತೀ ಪಯ್ಲ್ಯಾ ಸ್ಥಾನಾರ್ ಆಸಾ – ಅಮೇರಿಕಾ. ಚೈನಾಂತ್ಲ್ಯಾ ವುಹಾನ್ ಪ್ರಾಸ್ ಚಡೀತ್ ಲೋಕ್ ಹಾಂಗಾಸರ್ ವೊಸ್ಯಾ ಪಿಡೆಕ್ ಒಳಗ್ ಜಾಲಾ. ಭಾರತ್ ಕಾಂಯ್ ಪಾಟಿಂ ಉರೊಂಕ್ ನಾ. ಚವ್ತ್ಯಾ ಸ್ಥಾನಾಕ್ ಪಾವ್ಲಾಂ.
ಇತ್ಲ್ಯಾ ಪ್ರತಿಕೂಲ್ ಪರಿಸ್ಥಿತೆಂತೀ ಸಂಸಾರಾಂತ್ ಕೊರೊನಾ ನಿಯಂತ್ರಣಾಂತ್ ವಜ್ರಾಪರಿಂ ಪರ್ಜಳುಂಕ್ ಲಾಗ್ಲಾಂ – ನ್ಯೂಝೀಲ್ಯಾಂಡ್. ಹಾಂಗಾಸರ್ ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಕೊರೊನಾ ಪಿಡಾ ಸಂಪೂರ್ಣ್ ನಿಯಂತ್ರಣಾಕ್ ಆಯ್ಲ್ಯಾ. ಹಾಕಾ ಮುಕೆಲ್ ಕಾರಣ್ ಹ್ಯಾ ದೇಶಾಚೆಂ ಆಡಳ್ತೆಂ. ಆನಿ ಹ್ಯಾ ದೇಶಾಚಿ ಪ್ರಧಾನಿ ಜಾವ್ನಾಸಾ ಏಕ್ ಸ್ತ್ರೀ – ಜಸಿಂದ ಆರ್ಡರ್ನ್.
ನ್ಯೂ ಝೀಲ್ಯಾಂಡ್ ಏಕ್ ದ್ವೀಪ್‍ದೇಶ್, ದೇಶಾಚೆ ಭೊಂವ್ತಿಂ ಉದ್ಕಾನ್ ಭರ್ಲಾ. ನಿಜಾಕೀ ಹ್ಯಾ ದೇಶಾನ್ ಕೊರೊನಾ ವೈರಸ್ ದೇಶಾ ಥಾವ್ನ್ ಹುಮ್ಟುನ್ ಕಾಡುಂಕ್ ಘೆತ್‍ಲ್ಲೆಂ ಕ್ರಮ್ ಶ್ಲಾಘನೀಯ್.
ಕೊರೊನಾ ವೈರಸಾ ವಿರೋಧ್ ಝುಜೊಂಕ್ ಪ್ರಧಾನ್ ಮಂತ್ರಿ ಜಸಿಂದ ಆರ್ಡರ್ನ್ ಚ್ಯಾ ಮುಖೇಲ್ಪಣಾರ್ ಪಯ್ಲ್ಯಾನ್ ಪಯ್ಲೆಂ ದೇಶಾಂತ್ ಸರ್ವ್ ವ್ಯಾಪಾರಾಕ್ 75 ದಿಸಾಂಚೆ ಲಾಕ್ಡೌನ್ ಜ್ಯಾರಿಯೆಕ್ ಹಾಡ್ಲೆಂ. ಜಾನ್ಸ್ ಹಾಪ್ಕಿನ್ಸ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿಂತ್ ಒಟ್ಟುಕ್ 1,504 ಪಿಡೆಸ್ತ್ ಆಸ್ಲೆ ಆನಿ ಹಾಂತುಂ ಫಕತ್ 22 ಜಣ್ ಮಾತ್ ಮರಣ್ ಪಾವ್ಲೆ. ಹ್ಯಾ ದೇಶಾನ್ ಆಪ್ಲೊ ಪ್ರಪ್ರಥಮ್ ಕೊರೊನಾ ಪಿಡೆಸ್ತಾಕ್ ಫೆಬ್ರೆವರಿ 28 ವೆರ್ ದಾಖಲ್ ಕೆಲ್ಲೊ. ಹ್ಯಾ ದೇಶಾಚೆಂ ರಾಜಕೀಯ್ ಮುಖೇಲ್ಪಣ್ ಆನಿ ಥಂಯ್ಸರ್ಚ್ಯಾ ವಿಗ್ಯಾನಿಂನಿ ದಿಲ್ಲಿ ಪರಿಣತ್ ಅಭಿಪ್ರಾಯ್ ಹ್ಯೊ ದೋನ್ ಪ್ರಮುಖ್ ಸಂಗ್ತಿ ಜಾಂವ್ಕ್ ಪಾವ್ಲ್ಯೊ, ಹ್ಯಾ ಕೊರೊನಾ ಪಿಡೆ ವಿರೋಧ್ ಝುಜೊಂಕ್.
ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಸಮರ್ಥ್ ಮುಖೇಲ್ಪಣಾನ್ ಪ್ರಧಾನ್ ಮಂತ್ರಿ ಜಸಿಂದ ಆರ್ಡರ್ನಾನ್ ಘೆತ್‍ಲ್ಲಿಂ ಕ್ರಮಾಂ ಆಜ್ ಹ್ಯಾ ದೇಶಾಕ್ ಕಸ್ಲಿಂಚ್ ಕೊರೊನಾ ವೈರಸ್ ಖುಣಾಂ ನಾಸ್ತಾಂ ಶಾಂತಿ ಸಮಾಧಾನೆನ್ ಜಿಯೆಂವ್ಕ್ ಆಧಾರ್ ದೀಂವ್ಕ್ ಸಕ್ಲಿಂ. ಝೋ ಮಾರ್ಕ್ಸ್, ಹಾರ್ವರ್ಡ್ ಕೆನ್ನೆಡಿ ಶಾಲಾಂತ್ಲೊ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಪಾಲಿಸಿ ಉಪನ್ಯಾಸಕ್ ಮ್ಹಣ್ತಾ “ಜಾಗತಿಕ್ ತುರ್ಥ್ ಪರಿಸ್ಥಿತೆಂತ್, ಸ್ತ್ರೀಯೊ ಆಮ್ಕಾಂ ದಾಖವ್ನ್ ದಿತಾತ್ ಆಮಿಂ ಕಸೆಂ ಮುಖೇಲ್ಪಣ್ ಕಾರ್ಯಾಗತ್ ಕರಿಜಾಯ್ಗೀ ಮ್ಹಣ್.”
ಆಜ್ ನ್ಯೂ ಝೀಲ್ಯಾಂಡ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಪಾವ್ಲಾಂ ಕೊರೊನಾ ವೈರಸ್ ಹುಮ್ಟುನ್ ಕಾಡ್‍ಲ್ಲೆಂ ರಾಷ್ಟ್ರ್, ಫಕತ್ ತಾಂಚ್ಯಾ ಫಳಾದಾಯೆಕ್ ಕಾರ್ಯಾನೀತಿನ್. ವೆಗ್ಯಾನಿಕ್ ಲಾಕ್ಡೌನ್ ಆನಿ ಆರ್ಥಿಕ್ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನ್ ಹ್ಯಾ ಕಾರ್ಯಾನಿತಿಚೊ ಪ್ರಮುಕ್ ವಾಂಟೊ.
ವೆಗ್ಯಾನಿಕ್ ಲಾಕ್ಡೌನ್ :
ಪ್ರಧಾನ್ ಮಂತ್ರಿನ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಸಂದೇಶಾಂತ್ ನ್ಯೂಝೀಲ್ಯಾಂಡಾಕ್ ಸಾಂಗ್ಲೆಂ “ಆಮಿಂ ಬಳಾಧೀಕ್ ಜಾವ್ನ್ ಕ್ರಮ್ ಹಾತಿಂ ಘೆಂವ್ಕ್ ಜಾಯ್ ಆನಿ ಆಮಿ ಹೆಂ ಕ್ರಮ್ ವೆಗಿಂಚ್ ಘೆಂವ್ಕ್ ಜಾಯ್.” ಮಾರ್ಚ್ 15 ವೆರ್, ನ್ಯೂ ಝೀಲ್ಯಾಂಡಾಂತ್ ಫಕತ್ 100 ಕೋವಿಡ್-19 ಪಿಡೆಸ್ತ್ ಆಸ್ಲೆ ಆನಿ ಮರ್ಣಾಂ ನಾಸ್ಲಿಂ. ಹ್ಯಾ ದೇಶಾನ್ ತವಳ್‌ಚ್ ಆಪ್ಲ್ಯೊ ಗಡಿ ಬಂದ್ ಕೆಲ್ಯೊ ವಿದೇಶಿ ಪಯ್ಣಾರ‍್ಯಾಂಕ್ ಆನಿ ದೇಶಿ ಲೋಕ್ ಪಾಟಿಂ ಯೆತಾ ತಾಂಕಾಂ 14 ದಿಸಾಂಚೆಂ ಕ್ವಾರಂಟೀನ್ ಆಸಾ ಕೆಲೆಂ. ಹೆಂ ಜಾಂವ್ಕ್ ಪಾವ್ಲೆಂ ಯಶಸ್ವೀ ಕಾರ್ಯಾನೀತಿ ಕ್ರಮ್. ನ್ಯೂಝೀಲ್ಯಾಂಡಾನ್ ಹೆಂ ಪಾಳ್ಳೆಂ ಆನಿ ಹಾಚೊ ಫಳ್ ಜಾವ್ನ್ ತಾಣಿ ಕೊರೊನಾ ಹುಮ್ಟುನ್ ಕಾಡ್ಲೆಂ.
ಪರತ್ ತಾಣಿಂ ಲಾಕ್ಡೌನ್ ಜಾಹೀರ್ ಕೆಲೆಂ ಧಾ ದಿಸಾಂ ಉಪ್ರಾಂತ್; ದೇಶಾನ್ ಸಂಪೂರ್ಣ್ ಲಾಕ್‍ಡೌನಾಚೆಂ ಕ್ರಮ್ ಘೆತ್ಲೆಂ, ಅಂತರ್ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ್ ಪ್ರಮಾಣಾಚೆಂ. ಫಕತ್ ಗರ್ಜೆಚ್ಯೊ ಸಂಗ್ತಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಗ್ರೋಸರಿ ಸ್ಟೋರಾಂ, ಫಾರ್ಮಸಿ, ಆಸ್ಪತ್ರ್ಯೊ ಆನಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬಂಕಾಂ ಮಾತ್ ಉಗ್ತಿಂ ದವರ್ಲಿಂ. ವಾಹನ್ ಸಂಚಾರ್ ಖಡ್ಡಾಯೆನ್ ಬಂದ್ ಕೆಲೊ, ಸಮಾಜಿಕ್ ಅಂತರ್ ಆನಿ ಸಮಾಜಿಕ್ ಭರ್ಸೊವ್ಣಿ ಫಕತ್ ಘರಾಂಕ್ ಮಾತ್ರ್ ಸೀಮಿತ್ ಕೆಲಿ. ಅಸಲ್ಯೊ ಬಂದೋಬಸ್ತ್ಯೊ ಏಕ್ ಮಹಿನೊ ಪರ್ಯಾಂತ್ ಚಲಯ್ಲ್ಯೊ ಆನಿ ಸವ್ಕಾಸ್ ಹೊ ದೇಶ್ ಆಯ್ಚ್ಯಾ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಕ್ ಯೇವ್ನ್ ವೈರಸ್ ಹುಮ್ಟುನ್ ಕಾಡುಂಕ್ ಯಶಸ್ವೀ ಜಾಲೊ. ಪ್ರಸ್ತುತ್, ಸರ್ವ್ ಸಮಾಜಿಕ್ ಆನಿ ಆರ್ಥಿಕ್ ಬಂದಿ ಸಡಿಳ್ ಕೆಲ್ಯಾತ್, ಪುಣ್ ಗಡಿ ಭಿತರ್ ಕೊಣಾಕ್‍ಚ್ ಯೆಂವ್ಚ್ಯಾಕ್ ಸೊಡುಂಕ್ ನಾ. ದೇಶಾನ್ ಹ್ಯಾ ಕೃತ್ಯಾಂನಿ ಆಪ್ಲಿ ಚುರುಕ್ ತಕ್ಲಿ ವಾಪರ್ಲಿ ಆನಿ ತಾಣಿಂ ಲಾಕ್ಡೌನ್ ರೂಲಿ ಪಯ್ಲ್ಯೊಚ್ ಹಾಡ್ಲ್ಯೊ ಆನಿ ವೈರಸ್ ವಿಸ್ತಾರ್ನಾ ಜಾಂವ್ಚ್ಯಾಕ್ ಖಡ್ಡಾಯ್ ಕ್ರಮಾಂ ಘೆತ್ಲಿಂ. ಇತರ್ ದೇಶ್ ಆಜೂನ್ ಆಪ್ಲೊ ವೇಳ್ ವಿಭಾಡುನ್ಂಚ್ ಆಸಾತ್ ತಿ ಸಂಗತ್ ಥಂಯ್ಚ್ಯಾ ನಾಗರಿಕಾಂಚ್ಯಾ ಸಂಕಷ್ಟಾಂಕ್ ಕಾರಣ್ ಜಾಲ್ಯಾ.
ಲಾಕ್ಡೌನ್ ಜ್ಯಾರಿ ಕರ್ಚ್ಯಾ ಪಯ್ಲೆಂ, ನ್ಯೂ ಝೀಲ್ಯಾಂಡ್ ಸರ್ಕಾರಾನ್ ಸರ್ವ್ ನಾಗರಿಕಾಂತ್ ತುರ್ಥ್ ಸಂದೇಶ್ ಧಾಡ್ಲೆ ಸಂಪೂರ್ಣ್ ರೀತಿನ್ ಲಾಕ್‍ಡೌನಾ ವಿಶ್ಯಾಂತ್ ಮ್ಹಾಹೆತ್ ದೀವ್ನ್. ರಾಜ್‍ದಾನಿ ನಗರ್ ವೆಲ್ಲಿಂಗ್ಟನಾಚಿ ನಿವಾಸಿ ಕ್ರಿಸ್ತಿನ್ ನಾಮ್, ಪತ್ರಿಕಾ ವರ್ಧಿ ದಿತಾನಾ ಮ್ಹಣಾಲಿ “ಸರ್ಕಾರಾನ್ ಸೂಕ್ಷ್ಮ್ ರೀತಿನ್, ಆನಿ ವೈಗಾನಿಕ್ ಆಧಾರಾನ್ ಖರ‍್ಯೊ ಗಜಾಲಿ ಸಾರ್ಕ್ಯೊ ಸಾಂಗ್ಲ್ಯಾತ್. ಅಸೆಂ ಆಸ್ತಾಂ, ಲೊಕಾನ್ ಪಾಟಿಂಬೊ ದೀಂವ್ಕ್ ಜಾಯ್ ಆನಿ ಸರ್ಕಾರಾನ್ ಹಾತಿಂ ಘೆತ್‍ಲ್ಲೆಂ ಕ್ರಮ್ ಸಾರ್ಥಕ್ ರೀತಿರ್ ಕಾರ್ಯಾರೂಪಿಂ ಹಾಡುಂಕ್ ಜಾಯ್.” ಲೋಕಾಕ್ ನೀಜ್ ಗಜಾಲ್ ಕಳಿತ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾಂತ್ ಲೋಕಾಚಿ ಜಾಣ್ವಾಯ್ ವಾಡ್ಲಿ, ಜಾಗ್ರುತ್ಕಾಯ್ ಚಡ್ಲಿ. ನಾಗರಿಕ್ ಮ್ಹಣಾಲಾಗ್ಲೆ ಕೀ ‘ಸರ್ಕಾರ್ ಸಾರ್ಕೆಂ ಸಾಂಗ್ತಾ ತಸೆಂ ಲಾಕ್‍ಡೌನಾವರ್ವಿಂ ಆಮ್ಕಾಂ ಕಿತೆಂ ಉಪ್ಕಾರ್ ಮೆಳ್ತಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಗಮನಾಕ್ ಯೆತಾ.’
ಲೋಕಾಕ್ ಕಿತೆಂ ಜಾಯ್ ತೆಂ ಕಾರ್ಯಾರೂಪಿಂ ಹಾಡುಂಕ್ ಸರ್ಕಾರಾನ್ ಹರ್ ಕ್ರಮ್ ಹಾತಿಂ ಘೆತ್ಲೆಂ. ಲೊಕಾನೀ ಪಾಟಿಂಬೊ ದಿಲೊ. ಇತ್ಲೆಂ ಮಾತ್ ನಯ್, ನ್ಯೂ ಝೀಲ್ಯಾಂಡಾಂತ್ ಪಿಡೆಸ್ತಾಂಚಿ ಪರೀಕ್ಷಾ ಕರ್ಚೆಂ ಚಡಯ್ಲೆಂ, ಸಂಸಾರಾಂತ್‍ಚ್ ಹ್ಯಾ ರಾಷ್ಟ್ರಾನ್ ಅಧಿಕ್ ಸರಾಸರಿಚೆರ್ ಪಿಡಾ ಪರೀಕ್ಷಾ ಕೆಲಿ ದೀಸಾಕ್ 8,000 ಲೋಕಾ ಪರ್ಯಾಂತ್.
ಆರ್ಥಿಕ್ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನ್ :
ನ್ಯೂ ಝೀಲ್ಯಾಂಡ್ ಲಾಕ್‍ಡೌನಾ ಮುಖಾಂತ್ರ್ ಜಾಲ್ಲೊ ಆರ್ಥಿಕ್ ನಷ್ಟ್ ಚಿಂತುನ್ ಕಿತ್ಯಾಕ್‍ಚ್ ಭಿಂಯೆಂವ್ಕ್ ನಾ , ಬದ್ಲಾಕ್ ತಾಂಕಾಂ ಕಠೀಣ್ ಖಂತ್ ಆಸ್ಲಿ ನಾಗರಿಕಾಂಚೆ ಜೀವ್ ಕಸೆ ವಾಂಚವ್ಚೆಗೀ ಮ್ಹಣ್. ದೇಶಾಚಿ ಆರ್ಥಿಕ್ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ 6% ಹ್ಯಾ ವರ್ಸಾ ಕೊರೊನಾಕ್ ಲಾಗೊನ್ ದೆಂವ್ತೆಲಿ ತೆಂ ತಾಂಕಾ ಕಳಿತ್ ಆಸ್ಲೆಂ. ಆಯ್ಲೆವಾರ್, ನ್ಯೂ ಝೀಲ್ಯಾಂಡ್ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟಾನ್ ಟ್ಯಾಕ್ಸ್ ಬದ್ಲಾವಣ್ ಪಾಸ್ ಕೆಲಿ. ಹ್ಯಾ ವರ್ವಿಂ ನಾಗರಿಕಾಂಕ್ ಫಾಯ್ದೊ ಲಾಬ್ಲೊ ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಸರ್ಕಾರಾನ್ ಸಾಂಗ್ಲೆಂ ಕೀ ತೆ 3 ಬಿಲಿಯಾ ನ್ಯೂ ಝೀಲ್ಯಾಂಡ್ ಡಾಲ್ಲರ್ (1.8 ಬಿಲಿಯನ್) ಫಕತ್ ಲ್ಹಾನ್ ವ್ಯಾಪಾರ್ ಸಂಸ್ಥ್ಯಾಂನಿ ದಿಲ್ಲೆ. ಸರ್ಕಾರಿ ಮಂತ್ರಿ ಆನಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ್ ಸೇವಾ ಮುಖೆಲಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ್ ಪ್ರಧಾನ್ ಮಂತ್ರಿ ಜಸಿಂದ ಆರ್ಡರ್ನ್ ಧರುನ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಸಾಂಬಾಳಾಂತ್ 20% ಕಾತರಿಲಾಗ್ಲಿಂ. ವೈರಸ್ ಹುಮ್ಟುನ್ ಕಾಡ್ಚೊ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ದೇಶಾನ್ ವೆಗಿಂಚ್ ಆಪ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ್ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಸುಧ್ರಾಂವ್ಕ್ ಅವ್ಕಾಸ್ ದಿಂವ್ಚೊ ತುರ್ಥಾನ್ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾಪರಿಂ. ಹ್ಯಾವರ್ವಿಂ ನ್ಯೂ ಝೀಲ್ಯಾಂಡಾನ್ ಜಾತಾ ತಿತ್ಲ್ಯೆ ವೆಗಿಂ ಕೊರೊನಾ ವೈರಸ್ ಹುಮ್ಟುನ್ ಕಾಡುಂಕ್ ಹರ್ ಪ್ರಯತ್ನಾಂ ಕೆಲಿಂ. ಆರ್ಡರ್ನ್ ಮ್ಹಣ್ತಾ ದೇಶಾಚಿ ಆರ್ಥಿಕ್ ಸ್ಥಿತಿ ಪ್ರಸ್ತುತ್ 3.8% ರ್ ಚಲವ್ಯೆತ್ ಪಯ್ಲೆಂಚ್ಯಾಕೀ ಉಣ್ಯಾ ಮಟ್ಟಾರ್ ಆನಿ ಹಾಂತುಂ ವ್ಹಡ್ಲೊ ತಫಾವತ್ ಜಾಂವ್ಚೊ ನಾ ಆನಿ ವೆಗಿಂಚ್ ಹಿ ಸ್ಥಿತಿ ಪಾಟಿಂ ಹಾಡ್ಯೆತ್ ಮ್ಹಣ್.
ನ್ಯೂಝೀಲ್ಯಾಂಡಾಚಿ ಆರ್ಥಿಕತಾ ಚಡಾವತ್ ಪ್ರವಾಸಿ ವ್ಯಾಪಾರಾಚೆರ್ ಹೊಂದೊನ್ ಆಸಾ. ಆಸೆಂ ಮ್ಹಣ್ತಾನಾ ಆರ್ಥಿಕ್ ಪರಿಸ್ಥಿತೆಕ್ ಮಾರ್ ಪಡ್ಚೊ ಸಹಜ್‍ಚ್. ತರಿಪುಣ್, ಆರ್ಥಿಕ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್ ಕೀ ವೈರಸ್ ನಾಸ್ಚೊ ದೇಶ್ ನ್ಯೂಝೀಲ್ಯಾಂಡಾಕ್ ಜಾಗತಿಕ್ ವ್ಯಾಪಾರ್ ಗರ್ಜೆಚೊ ಆಸಾ. ಆರ್ಥಿಕ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್ ಕೀ ಖಂಡಿತ್ ಜಾವ್ನ್ ನ್ಯೂ ಝೀಲ್ಯಾಂಡ್ ಕಸಲೆ ಸಮಸ್ಯೆ ಆಯ್ಲ್ಯಾರೀ ಫುಡ್ ಕರುಂಕ್ ಅಖಂಡ್ ಸ್ಥಾನಾರ್ ಆಸಾ ಮ್ಹಣ್.
ನ್ಯೂ ಝೀಲ್ಯಾಂಡ್ ಏಕ್ ದ್ವೀಪ್‍ದೇಶ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ತಾಂಕಾಂ ಕೊರೊನಾ ವೈರಸ್ ಹುಮ್ಟುಂಕ್ ಮಾತ್ಸೆಂ ಸಲೀಸ್ ಜಾಲೆಂ ಕಿತ್ಯಾ ಹಾಂಗಾಚೊ ಲೋಕ್ ದೇಶಾಚ್ಯಾ ಗಡಿ ಥಾವ್ನ್ ಪಯ್ಸ್ ರಾವ್ಲೊ. ಆನಿ ಹ್ಯಾ ದೇಶಾಕ್ ವಿದೇಶಿ ದೇಶಾ ಭಿತರ್ ಯೇನಾಸ್ಚೆಂ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಬರಿಚ್ ಶಾಥಿ ಆಸಾ. ತಸೆಂಚ್ ಹ್ಯಾ ದೇಶಾಂತ್ ಏಕಾಚ್ಚ್ ಸುವಾತೆರ್ ಲೋಕಾಚೊ ಬೃಹತ್ ಜನಸಂಖೊ ಭರ್‌ಲ್ಲೊ ನಾ, ಹೆರ್ ಜಗತ್ತಾಂತ್ಲ್ಯಾ ದೇಶಾಂಪರಿಂ, ತ್ಯಾ ದೆಖುನ್, ವೈರಸ್ ವಿಸ್ತಾರುಂಕ್ ಚಡೀತ್ ಅವ್ಕಾಸ್ ನಾಂತ್. ಹ್ಯಾವರ್ವಿಂ ತಾಂಕಾ ಸಲೀಸ್ ಜಾಲೆಂ ಸಮಾಜಿಕ್ ಅಂತರ್ ಮಾಂಡುನ್ ಹಾಡುಂಕ್. ದೇಶಾಚಿ ಬೌಗೋಳಿಕ್ ಸ್ಥಿತಿಯ್ ಹ್ಯಾ ಕಾಮಾಂಕ್ ಆಧಾರಾಚಿ ಜಾಲಿ.
ಅಗಾತಾ ಪೈಝಿಕ್, ಏಕ್ ಖ್ಯಾತ್ ಪತ್ರ್‌ಕರ್ತ್ ಮ್ಹಣಾಲಿ, “ನ್ಯೂಝೀಲ್ಯಾಂಡಾಕ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ಚಡ್ ಬರ‍್ಯಾ ಸ್ಥಿತೆಚ್ಯಾಕೀ ನ್ಯೂ ಝೀಲ್ಯಾಂಡಾಂತ್ ಆಸ್ಚೊ ಉಣೊ ಲೋಕ್ ಆನಿ ದೇಶ್ ಸರ್ವ್ ಜಾಗತಿಕ್ ಧರ್ಣಿ ಥಾವ್ನ್ ವಿಂಗಡ್‍ಚ್ ಆಸ್ಚೊ, ಹೆರಾಂನಿ ಶಿಕೊಂಕ್ ಜಾಯ್ ಕೀ, ಆನಿ ಶಿಕಾಜೆಚ್ಚ್ ಕೀ ಮುಖೆಲ್ ಗಜಾಲ್ ಕಿತೆಂಗೀ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಅಸಲ್ಯಾ ಸಂಧಿಗ್ದ್ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಂನಿ ಸರ್ಕಾರಾನ್ ತುರ್ಥಾನ್ ಮುಖಾರ್ ಸರೊಂಕ್ ಪ್ರಯತ್ನ್ ಕರುಂಕ್ ಜಾಯ್” ತಿ ಮ್ಹಣ್ತಾ, “ತ್ಯೆಚ್‍ಪರಿಂ ಸಭಾರ್ ಮುಖೆಲಿಂನಿ ನ್ಯೂ ಝೀಲ್ಯಾಂಡ್ ಸರ್ಕಾರಾಕ್ ಹೊಗೊಳ್ಸಿಲಾಂ ತಾಣಿಂ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ತುರ್ಥ್ ಕಾಮಾಂಕ್ ಆನಿ ಘೆತ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಕ್ರಮಾಂಕ್ ಹುಮ್ಟುನ್ ಕಾಡುಂಕ್ ಭಯಂಕರ್ ಕೊರೊನಾ ವೈರಸ್.”
ನ್ಯೂ ಝೀಲ್ಯಾಂಡ್ ಸರ್ಕಾರ್ ಹ್ಯಾ ವೈರಸಾ ವಿರೋಧ್ ಕಸೆಂ ಝುಜ್ ಮಾಂಡುಂಕ್ ಜಾಯ್ ತೊ ಹುಮ್ಟುನ್ ಕಾಡುಂಕ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಸಾರ್ಕ್ಯಾ ರೀತಿರ್ ಪಾಳುನ್ ಆಯ್ಲೊ ತಾಂಚ್ಯಾ ವಿಗ್ಯಾನಿಂನಿ ದಿಲ್ಲ್ಯಾ ಅಭಿಪ್ರಾಯಾಂ ಪ್ರಕಾರ್. ದೇಶಾಚಿ ಪ್ರಧಾನ್ ಮಂತ್ರಿ ಪತ್ರ್‌ಕರ್ತಾಂಚ್ಯಾ ಸಭೆಂತ್ ಏಕ್ ಪಾವ್ಟಿ ಮ್ಹಣಾಲಿ ಕೀ ತಾಂಕಾಂ ಹೆಂ ಸರ್ವ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಜಾಲೆಂ ಕಿತ್ಯಾ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ತಾಂಕಾಂ ತಾಂಚ್ಯಾ ವಿಗ್ಯಾನಿಂನಿ ಆನಿ ದಾಖ್ತೆರಾಂನಿ ದಿಲ್ಲ್ಯಾ ಮಾರ್ಗ್‌ದರ್ಶನಾನ್. ತಸೆಂಚ್, ತಿಣೆಂ ಹೆರ್ ದೇಶಾಂಕ್ ಜಾಗ್ವಣ್ ದಿಲಿ ಮ್ಹಣೊನ್ ತುಮಿ ತುಮ್ಚ್ಯಾ ವಿಗ್ಯಾನಿಂಕ್ ಆನಿ ದಾಕ್ತೆರಾಂಚ್ಯಾ ಜಾಗ್ವಣೆಂಕ್ ಕಾನ್ ದಿಯಾ ಆನಿ ಝುಜ್ ಮಾಂಡಾ ಹುಮ್ಟುನ್ ಕಾಡುಂಕ್ ಕೊರೊನಾ ವೈರಸ್.
ಹೆರ್ ದೇಶಾಂನಿ ನ್ಯೂಝೀಲ್ಯಾಂಡಾ ಥಾವ್ನ್ ಕಿತೆಂ ಶಿಕ್ಯೆತ್?
1. ಖರೆಂ ಮುಖೇಲ್ಪಣ್
ನ್ಯೂ ಝೀಲ್ಯಾಂಡಾಚಿ ಪ್ರಧಾನ್ ಮಂತ್ರಿ ಜಸಿಂದ ಆರ್ಡರ್ನ್, ಏಕ್ ಬರಿ ಮುಖೆಲಿ ಜಾವ್ನ್ ಆಪ್ಲಿ ಸೇವಾ ದಿತಾ. ತಿಣೆಂ ಕೊರೊನ್ ಹುಮ್ಟುನ್ ಕಾಡುಂಕ್ ಆಪ್ಲೊ ದೇಶ್ ಪ್ರಗತಿಪರ್ ರಿತಿನ್ ಮುಖಾರ್ ವ್ಹೆಲೊ ಹೆರ್ ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಂನಿಂಯ್ ತಿಚ್ಯೆ ಬರಾಬರ್ ರಾವೊನ್ ಪಯ್ಲೆಂಚ್ ಲಾಕ್ಡೌನ್ ಕಾರ್ಯಾರೂಪಾಕ್ ಹಾಡುಂಕ್ ಕುಮಕ್ ಕೆಲಿ ಸರ್ವ್ ವೇದಿಂನಿ. ನಾಗರಿಕ್‍ಯ್ ತಿಣೆಂ ಸಾಂಗ್‍ಲ್ಲೆಂ ಆಯ್ಕಾಲಾಗ್ಲೆ ಆನಿ ಪಾಳಿಲಾಗ್ಲೆ ವೈರಸ್ ಹುಮ್ಟುನ್ ಕಾಡುಂಕ್. ಅಸೆಂ ತಿಚ್ಯಾ ಪ್ರಭಾವಿ ಮುಖೇಲ್ಪಣಾ ಮುಖಾಂತ್ರ್, ಹೊ ದೇಶ್ ಆತಾಂ ಶೂನ್ಯ್ ಕೊರೊನಾ ವೈರಸಾಚೊ ದೇಶ್ ಜಾಲೊ.
2. ಸಾರ್ವಜನಿಕಾಂಚೊ ಸಹಕಾರ್
ಆಮ್ಕಾಂ, ಹ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಲೋಕಾಕ್ ನ್ಯೂಝೀಲ್ಯಾಂಡಾ ಥಾವ್ನ್ ಜಾಯ್ತೆಂ ಶಿಕೊಂಕ್ ಆಸಾ. ನ್ಯೂಝೀಲ್ಯಾಂಡಾಚ್ಯಾ ನಾಗರಿಕಾಂನಿ, ಸಾಂಗಾತಾ ರಾವೊನ್ ಸಹಕಾರ್ ದೀವ್ನ್ ಏಕಾ ಮನಾನ್ ಕೊರೊನಾಚೆರ್ ಝುಜ್ ಮಾಂಡ್ಲೆಂ. ಅಸೆಂ ಹಾಂಚೆ ಥಾವ್ನ್ ಹೆರ್ ದೇಶಾಂಚ್ಯಾ ಪ್ರಜೆನ್ ಪ್ರೇರಿತ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಜಾಯ್ ಆನಿ ಸಾರ್ಕೊ ಸಮಾಜಿಕ್ ಅಂತರ್ ಪಾಳುಂಕ್ ಜಾಯ್. ಸಾರ್ವಜನಿಕಾಂನಿ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಸರ್ಕಾರಾಚೆರ್ ಪಾತ್ಯೆಣಿ ದವ್ರುಂಕ್ ಜಾಯ್, ತಾಂಚಿಂ ಕಾನೂನಾಂ ಪಾಳುಂಕ್ ಜಾಯ್; ಅಸೆಂ ಕೆಲ್ಯಾರ್ ಮಾತ್ರ್ ಕೊರೊನಾ ದೇಶಾ ಥಾವ್ನ್ ಹುಮ್ಟುನ್ ಕಾಡ್ಯೆತ್.
3. ಸ್ವ ಸಾಮರ್ಥಿ
ನ್ಯೂ ಝೀಲ್ಯಾಂಡ್ ಆಪ್ಲೆಸ್ಥಕಿಂ ಆಸ್ಚೊ ಲ್ಹಾನ್ ದೇಶ್ ತರೀ, ತಾಣಿಂ ತಾಂಚ್ಯೊ ಗರ್ಜೊ ತಿರ್ಸುಂಕ್ ಜಾತಾ ತಿತ್ಲ್ಯೆ ವೆಗಿಂ ಸ್ವ ಸಾಮರ್ಥಿ ದಾಕಯ್ಲಿ. ವೈರಸ್ ದೇಶಾಕ್ ಆಯ್ಲೊ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಕಳಿತ್ ಜಾತಚ್ಚ್ ವೈರಸಾ ವಿರೋಧ್ ಝುಜೊಂಕ್ ಗರ್ಜೆಚ್ಯೊ ವಸ್ತು ತುರ್ಥಾನ್ ಜಮಯ್ಲ್ಯೊ. ತಾಣಿಂ ಸಾರ್ಕೆಂ ಪಳಯ್ಲೆಂ ಆಪ್ಣಾಕ್ ಗರ್ಜೆಚ್ಯೊ ವಸ್ತು ವೈದ್ಯಕೀಯ್ ಸಾಮಾಗ್ರಿ, ಪರೀಕ್ಷಾ ಕರುಂಕ್ ಗರ್ಜೆಚ್ಯೊ ವಸ್ತು, ಸ್ಯಾನಿಟೈಝರ್ಸ್, ಮುಖ್ ಮಾಸ್ಕಾಂ, ಥೊಡಿಂ ಗರ್ಜೆಚಿಂ ವಕ್ತಾಂ ಆನಿ ಇತ್ಯಾದಿ ಚಡೀತ್ ಗರ್ಜೆಚೆಂ. ಅಸೆಂಚ್ ಹೆರ್ ದೇಶಾಂನಿಂಯ್ ಸ್ವ ಸಮರ್ಥತಾ ಆಪ್ಣಾಂವ್ಚಿ ಅತೀ ಗರ್ಜ್ ತುರ್ಥಾನ್ ಕೊರೊನಾ ವೈರಸ್ ಹುಮ್ಟುನ್ ಕಾಡುಂಕ್. ಫಕತ್ ಆತ್ಮ್ ನಿರ್ಭರ್ ಮ್ಹಣ್ ಭಾಶಣಾಂ ದಿಲ್ಯಾರ್ ಪಾವಾನಾ.
ಹೆಂ ಖಂಚ್ಯಾಯ್ ದೇಶಾಕ್ ಅಸಾಧ್ಯ್ ನಯ್. ಫಕತ್ ತಾಳಿಯೊ ಪೆಟುನ್ ರಾವ್ಲ್ಯಾರ್, ವಾತಿ ಪೆಟವ್ನ್ ಬಸ್ಲ್ಯಾರ್ ವ ‘ಗೋ ಕೊರೊನಾ ಗೋ’ ಮ್ಹಣ್ ನಾಚ್ಲ್ಯಾರ್ ಕಿತೆಂಚ್ ಫಾಯ್ದೊ ನಾ; ಆಮಿ ಆಮ್ಚೆಂ ಗಿನ್ಯಾನ್ ವಾಪರ್ಯಾಂ.
► ಡಾ| ಆಸ್ಟಿನ್ ಪ್ರಭು, ಚಿಕಾಗೊ
